.gif)
Gia phả là lịch sử của một dòng họ, một gia đình lớn. Thiết tưởng không cần phải nói nhiều về ý nghĩa mà mỗi cuốn gia phả của từng dòng họ đều đã nói rõ trong từng lời tựa. Đành rằng cái ăn, cái mặc để nuôi sống gia đình và bản thân là việc hàng đầu. Nhưng có thấy nỗi day dứt của những người có tâm huyết muốn truyền cho con cháu biết đời cha mình do ai sinh ra, từ đâu đến, tổ tiên công đức ra sao, ngặt vì gia phả đã mất; có thấy được nỗi niềm của những người trú ngụ ở phương xa không được cha ông truyền cho biết gốc gác của mình từ đâu, họ hàng là ai, khi đó mới thấy đầy đủ ý nghĩa của hai chữ "Gia phả-Gia bảo". Giọt nước rất quý đối với người sống trên sa mạc, còn đối với người sống ven sông, dễ gì mỗi lần "Uống nước" lại phải "Nhớ nguồn".
Thời trước họ nào cũng có gia phả, có họ từng nhà còn có gia phả. Nếu vì thuỷ, hỏa, đạo tặc để mất vàng bạc- của cải gì thì mất, chứ không để mất gia phả. Ngặt vì gia phả ngày xưa viết bằng chữ Hán, hơn nữa từng chi từng nhà chỉ nối phần trực hệ của chi mình, nhà mình, thảng hoặc mới có một cuốn gia phả ghi đời tiếp nối của chi anh, chi em, đến đời hai đời ba là cùng, do đó nếu một chi mất gia phả thì chi khác không thể bổ cứu. Hiện nay, do mất gia phả nên nhiều họ tuy cùng ở với nhau trong một địa phương vẫn không biết nhau, không nhận được quan hệ họ hàng.
Về một ý nghĩa khác, gia phả sở dĩ gọi là gia bảo vì đó là lịch sử của tổ tiên nhiều đời truyền lại, là điều tổ tiên muốn gửi gắm lại cho đời sau. Bất cứ họ nào, bất cứ con người nào trong họ, có tài năng lỗi lạc đến đâu, cá nhân cũng không thể viết được toàn bộ gia phả mà chỉ có kế thừa đời trước và truyền dẫn đời sau. Đồng thời phả còn ghi nhận những công lao to lớn và những kết quả của quá trình đấu tranh khắc phục thiên nhiên, và xã hội để duy trì phát triển cuộc sống của mỗi dòng họ. Từ thời Thuỷ Tổ Khảo cho đến các đời con cháu mãi mãi tiếp theo.
Họ Phạm Hữu Làng Yên Mô Thượng, xã Yên Mạc, huyện Yên Mô, tỉnh Ninh Bình ta các trải qua các đời từ thời Thủy Tổ Khảo đã ý thức được gia phả là gia bảo, con cháu tôn kính tổ tiên và quý trọng tình cảm họ hàng gia tộc. Do vậy lịch sử của dòng họ đã được sao chép, dịch bằng chữ Hán lại qua các đời vào các năm: Năm 1849 do hậu duệ đời thứ 14 trưởng tôn Phạm Hữu Khiêm; Năm 1958 do hậu duệ đời thứ 15 trưởng tôn Phạm Hữu Mùi; Năm 1976 do hậu duệ đời thứ 16 trưởng tôn Phạm Hữu Răm; Năm 2008 do hậu duệ đời 16 trưởng chi 2 Phạm Văn Nguyên cùng cháu hậu duệ đời thứ 17 Tiến Sỹ Phạm Ngọc Anh biên tập.
Gia phả các họ là các nguồn bổ sung tư liệu rất quý, rất dồi dào cho quốc sử, nếu các nhà sử học biết khai thác cũng có khả năng từ gia bảo trở thành quốc bảo.
