YÊN MÔ THƯỢNG, YÊN MẠC, YÊN MÔ, NINH BÌNH

img
Phả hệ đồ

Thanh Minh: niềm vui được trở về với cội nguồn quê hương, được sống giữa tình thân họ hàng

Hàng năm, vào dịp Tết Thanh Minh là dịp để các gia đình, dòng họ thực hiện nghi lễ tảo mộ (sửa sang lại mộ phần của gia tiên cho khang trang, sạch sẽ và làm lễ cúng gia tiên). Theo quan niệm của người Việt xưa, Tết Thanh minh chính là thời điểm trong lành nhất trong năm nên rất phù hợp với việc thực hiện những nghi lễ quan trọng, ví dụ như tảo mộ.

Dòng họ Phạm Hữu nhà tôi đã có Hương ước của dòng tộc, được quy định trước Thanh Minh một ngày, con cháu dòng tộc, các chi tập trung tại nhà thờ tổ bàn bạc việc họ, trước tiên là sắm sửa lễ lạt làm cỗ cúng tổ tiên, đồng thời đầu giờ chiều bố trí thành viên của các chi đi tảo mộ. Khi ấy, cả khu đồng bãi, nghĩa trang nhộn nhịp người qua lại, các họ khác trong làng cũng nô nức đi tảo mộ ngày xuân.

Ngày đầu của tiết Thanh Mình, con cháu của dòng họ gồm 8 chi, mỗi chi đều chuẩn bị lễ mặn (thủ lợn hoặc gà, mâm sôi, trầu cau, rượu, chè, thuốc lá, hoa quả, ...) tế tổ, trong không khí trang nghiêm, xúc động, anh trưởng họ tôi cùng các ông, các bà, các con cháu quỳ lậy, chắp tay cung kính trước ngực khấn lễ thủy tổ và gia tiên. Hàng năm, dòng tộc tôi Thanh Mình tổ chức luân phiên lễ mặn của một chi là để lại tế lễ tại nhà thờ, lễ của 7 chi còn lại được con cháu trong họ đội lễ ra Đàn Đỏ của dòng tộc để tế lễ và tổ chức tổng kết công khai tài chính năm trước, bàn về nhiệm vụ trong năm, công tác khuyến học... của dòng họ.  Kết thúc tế lễ tại Đàn Đỏ của dòng tộc, các chi mời tổ tiên, con cháu, về nhà thờ chi để các chi tổ chức Thanh Mình chi, Thanh Mình gia đình và thụ Lộc ...

Ngoài ra, trong ngày gặp mặt, anh em con cháu họ hàng có điều kiện hỏi thăm gia đình, công việc của nhau. Dự Tết Thanh minh, ai cũng thấy phấn khởi. Chính vì vậy, Thanh Minh trở thành dịp họ mạc gặp gỡ, tưởng nhớ tổ tiên, thêm gắn kết dòng tộc. Chẳng thế mà mỗi khi đến Tết Thanh Minh, lòng tôi lại khấp khởi bao niềm vui. Đó có lẽ là niềm vui được trở về với cội nguồn quê hương, được sống giữa tình thân họ hàng.